Οι ήρωες του εμβληματικού έργου του Σαίξπηρ, σε εμπολιασμένη με βία σκηνοθεσία του Δημήτρη Καραντζά, ρίχνουν λίγο από το φως τους στη σχέση που μπορεί να έχει ο θάνατος με την απόλυτη, αυθόρμητη, ορμητικά βίαιη πανδύναμη του έρωτα. Με έναν τρόπο, αυτή μοιάζει να είναι η ιδανική πρώτη παράσταση που ανεβαίνει στην Κεντρική σκηνή του Εθνικού Θεάτρου, στο Κτήριο Τσίλλερ, έπειτα από την κατάληψη του κτηρίου με αφορμή το προεδρικό διάταγμα που εξισώνει τα πτυχία των ηθοποιών με τα απολυτήρια Λυκείου. Την έχουμε ανάγκη την ορμή που προκύπτει από τη διεκδίκηση του έρωτα, αλλά και από την κάθε διεκδίκηση. Σ’ αυτό συμφωνούν και οι δύο ηθοποιοί, η Ηρώ Μπέζου και ο Έκτορας Λιάτσος που παραδίδονται στην ποίηση του Σαίξπηρ, πότε με τη δύναμη του ανοίκειου και πότε με τη διστακτικότητα του μεγαλείου της.
Έκτορας: Σακάκι και polo μπλούζα, όλα HUGO BOSS, Hugo Boss Store Golden Hall. Ηρώ: Σακάκι και πουκάμισο, όλα COS.
Ηρώ Μπέζου
Σακάκι και πουκάμισο, όλα COS.
Πόσο δύσκολο ήταν να μπείτε στα φορέματα της Ιουλιέττας;
Όλα προκύπτουν μέσα από την πρόβα, τη δουλειά και το όραμα του κάθε σκηνοθέτη. Φυσικά υπάρχει κάτι ανεξάρτητα από αυτό. Έργα τόσο ακραία και όμορφα σε διαπερνούν άμεσα. Δεν χρειάζονται διαμεσολαβητές. Πρόκειται για ένα από τα πιο όμορφα παραμύθια που έχουν γραφτεί ποτέ. Η Ιουλιέττα είναι ένα πρόσωπο αβυσσαλέο. Δεν μπορεί να πει κανείς «παίζω αυτόν το ρόλο». Είναι μια ηρωίδα ανάλογου μεγέθους με εκείνες που συναντούμε στο αρχαίο δράμα. Το μεγαλείο, το πνεύμα και το μέγεθος των αισθημάτων της, που την οδηγούν μέχρι τον θάνατο, έρχεται σε αντίθεση με την επιείκειά της ως παιδί. Γιατί, μην ξεχνάμε ότι είναι ένα κορίτσι στην εφηβεία. Οπότε, μόνο διστακτικά μπορείς να την προσεγγίσεις. Είναι κάτι πάρα πολύ δύσκολο.
Τι έχει φέρει στο έργο η σκηνοθεσία του Δημήτρη Καραντζά; Τι έχει αφήσει να εισβάλει μέσα σ’ αυτό;
Έχει φωτίσει πολύ το κομμάτι του θανάτου. Εξαρχής αυτοί οι δύο αναζητούν έναν τρόπο να ξεφύγουν από το περιβάλλον στο οποίο βρίσκονται. Συναντώντας ο ένας τον άλλο, είναι σαν να καταφέρνουν να βρουν μέσω αυτής της ένωσης τον πιο όμορφο τρόπο να αποκοπούν από τον κόσμο. Ο έρωτας είναι κάτι που, έτσι κι αλλιώς, σε αποκόπτει από τον κόσμο. Μέσα από αυτή την αποκοπή οδηγούνται τα συγκεκριμένα πρόσωπα, γι’ αυτό είναι ποιητικά, συμβολικά και εμβληματικά. Η παράσταση φωτίζει το τέλος. Σας υποδεχόμαστε σε μια πόλη, σε μια κοινωνία, σε έναν χώρο που εξαρχής είναι προετοιμασμένος να υποδεχτεί πτώματα ανθρώπων. Η παράσταση εστιάζει, επίσης, και στην αντίθεση ανάμεσα σε μια ολόκληρη κοινωνία που έχει τάση προς την κραιπάλη και του ζευγαριού που προσπαθεί να ενωθεί με κάτι πιο ουσιώδες.
Το στοιχείο της βίας είναι έντονο στο έργο, αλλά επίσης φωτίζεται και στην παράσταση.
Από την αρχή αυτοί οι δύο άνθρωποι έχουν την τάση να συγκρουστούν σωματικά με έναν τρόπο χοντροκομμένο και απόλυτο. Υπάρχει μια μόνιμη επιθετικότητα που εκτονώνεται είτε με σωματική βία, είτε με μια σεξουαλική περίπτυξη, είτε με τον χορό. Κάτι θέλει διαρκώς να εκραγεί και δεν μπορεί. Τώρα, αυτό που κάνουν οι δύο ήρωες δεν ξέρω αν είναι βίαιο. Είναι όμως πολεμικό. Θα το λέγαμε και επαναστατικό, με την έννοια μιας πολύ κραυγαλέας άρνησης να ενταχθούν σε ένα πλαίσιο πληρώνοντας, φυσικά,το τίμημα, που είναι να χάσουν τη ζωή τους. Η βία, ωστόσο, υπάρχει έτσι κι αλλιώς στην ηλικία τους. Στην εφηβεία υπάρχει αυτή η ορμή. Σε αυτή την ηλικία συνειδητοποιείς τη δύναμή σου, την οποία δεν ελέγχεις ακριβώς. Τα όριά σου γίνονται ασαφή και φτάνεις σε αυτά, τα ξεπερνάς, κάτι που αργότερα θα το σκεφτείς ένα εκατομμύριο φορές. Με τον τρόπο τους, λοιπόν, αυτοί οι δύο επαναστατούν. Είναι βαρύγδουπη η λέξη, αλλά για να επαναστατήσεις χρειάζεται πολύ ευθεία σύγκρουση και μεγάλο κόστος. Αλλά αυτό το γνωρίζει ο καθένας μόνος, μέσα του. Μέχρι πού μπορεί να φτάσει.
Τι θα μπορούσε να είναι επαναστατικό για ένα ζευγάρι σήμερα;
Αυτό είναι πάντα πολύ προσωπικό. Δεν μπορώ να αναφέρω μια συγκεκριμένη πράξη. Αν ενωθείς και συντονιστείς ως προς τις επιθυμίες σου και ως προς τη δυσφορία σου απέναντι στα πράγματα με κάποιον άλλο άνθρωπο, νομίζω ο ίδιος ο τρόπος ζωής μπορεί να είναι επαναστατικός. Δεν θα έχει κάτι κραυγαλέο. Στο πλαίσιο ενός κλειστού συστήματος, όπως είναι ένα ζευγάρι, μια παρέα, μια φιλία, αυτό που πραγματικά ενώνει τους ανθρώπους είναι η ανάγκη να αντιπαρατεθούν σε κάτι.
Υπάρχει στη βία κάτι που μπορεί να αποδειχτεί χρήσιμο;
Η ορμή της θα μπορούσε να γίνει μέσο φυγής και επανάστασης. Εγώ δεν είμαι πολύ συνδεδεμένη με τη βία. Με τη σωματική βία, σίγουρα όχι. Δεν έχω δεχτεί και δεν έχω ασκήσει. Αλλά διακρίνω στοιχεία μιας επιθετικότητας που υπάρχει μέσα μου και θεωρώ ότι το να εκτονώνεται εκεί που της αναλογεί δεν είναι απλά σημαντικό, αλλά ζωτικής σημασίας. Διαφορετικά, μόνο καταστροφικά μπορεί να είναι τα αποτελέσματα. Φυσικά, η διαχείριση αυτής της ορμής είναι δύσκολη, επειδή είμαστε Δυτικοί και Χριστιανοί και ζούμε σε μια κοινωνία που καλλιεργεί την ιδέα του να είναι η άμεση επαφή με το συναίσθημά σου και η αντίδρασή σου στα πράγματα πηγαίες και αυθόρμητες. Σίγουρα μας νοιάζει να καταστείλουμε κάτι για να μπορέσουμε να επιβιώσουμε. Όσο έχουμε επίγνωση αυτής της ανάγκης, που δεν μπορεί να πραγματοποιηθεί, υπάρχει μια διαύγεια και μπορεί όταν χρειάζεται, τελικά, να την εκπληρώσουμε. Όταν συνειδητά πρέπει να απελευθερώσουμε αυτή την επιθετικότητα και την ορμή, ας το κάνουμε.
Έχετε αγαπημένη ερωτική ιστορία;
Δεν ήμουν έτοιμη γι’ αυτή την ερώτηση. Σαφέστατα οι ιστορίες χωρίς happy end είναι πιο συγκινητικές. Iστορίες όπως τα Aνεμοδαρμένα Ύψη, ο ανεκπλήρωτος έρωτας στην Ερωτική Επιθυμία του Wong Kar-Wai, το Μαζί Ποτέ του Fatih Akin.
Παράξενο δεν είναι που θεωρούμε ρομαντικούς τους έρωτες που δεν ευοδώθηκαν;
Είναι γιατί διατηρούν τα στοιχεία της φαντασίας και του άπιαστου. Εγώ θεωρώ υπέροχο πράγμα τη συμβίωση και τη συνύπαρξη και βρίσκω ότι υπάρχει ρομαντισμός μέσα σε αυτό. Αλλά αυτό που μας συγκινεί και μας ταράζει είναι αυτό που δεν εκπληρώνεται, αυτό που κουμπώνει με τη λύπη που νιώθουμε απέναντι στην κατάκτηση του άγνωστου. Γιατί πάντα υπάρχει αυτός ο καημός με το άφταστο, όσο πλήρης και αν νιώθεις.
Σακάκι και παντελόνι, HUGO BOSS, Hugo Boss Store Golden Hall. Ζιβάγκο από προσωπική συλλογή.
Όλες αυτές οι ιστορίες αγάπης, μήπως μας έχουν οδηγήσει να ρομαντικοποιήσουμε υπερβολικά τον έρωτα;
Νομίζω όχι. Η τέχνη δεν αντικατοπτρίζει κάτι που συμβαίνει, αλλά αυτό που κάποιος φαντάζεται ή ονειρεύεται. Οπότε κάπως το αντίστροφο συμβαίνει. Όταν ένας καλλιτέχνης βάζει τον πόνο, την επιθυμία και το όνειρο σε μια ταινία, σε ένα κείμενο, σε έναν πίνακα, μας αγγίζει γιατί υπάρχει ήδη μέσα μας. Συναντά οικεία συναισθήματα. Διαφορετικά δεν συντηρείται κάτι που δεν υπάρχει μέσα μας.
Είναι δύσκολο να έρθουμε σε επαφή με την ποιητικότητα του κειμένου του Σαίξπηρ;
Όχι και πολύ. Πιο δύσκολο είναι να τη μιλήσουμε εμείς. Αν εμείς κάνουμε καλή δουλειά, ο θεατής εύκολα θα τη δεχτεί. Δεν είναι μια ποίηση δύστροπη. Είναι πολύ πλούσια, αλλά η ομορφιά και η γοητεία της είναι γραμμένες έτσι ώστε να προσελκύσουν τον θεατή. Υπάρχουν πολλά κρυμμένα μηνύματα, σε ένα πρώτο επίπεδο όμως, αν θέλει κάποιος να παρακολουθήσει το έργο και να απολαύσει απλώς την ομορφιά, μπορεί να το κάνει. Θέλω να πω ότι αυτό το κείμενο είναι γραμμένο για να γοητεύσει τους ανθρώπους. Δεν είναι μια ποίηση που παιδεύει, αλλά αν ακουστεί σωστά, μπορεί να γοητεύσει και κάποιον που είναι αμύητος σ’ αυτό το είδος.
Η Ιουλιέττα είναι μια φωτεινή ηρωίδα;
Και οι δύο έχουν την ανάγκη για κάτι ζοφερό. Είναι τρομερό ότι μιλάμε για την ηρωίδα ενός έργου που γράφτηκε από έναν άντρα τον 16ο αιώνα, η οποία φέρει κάτι τρομακτικά ριζοσπαστικό. Δεν μπορεί να μην είναι φωτεινή. Λέει “όχι” στον πατέρα της, διεκδικεί το συναίσθημά της, προτείνει η ίδια στον Ρωμαίο να παντρευτούν κρυφά, συγκρούεται, δεν υποχωρεί, είναι έτοιμη να φτάσει μέχρι τον θάνατο για να διεκδικήσει την επιθυμία της, για να νιώσει. Και αυτό δεν είναι καθόλου δεδομένο. Η Ιουλιέττα δέχεται φοβερή έμφυλη βία από τον πατέρα της, τον Καπουλέτο. Ορθώνει το ανάστημά της απέναντι σε ένα ακραίο πατριαρχικό μοντέλο. Αυτό είναι το πιο ρομαντικό της στοιχείο. Το έργο ξεκινά με τον Ρωμαίο σε μια υπαρξιακή αναζήτηση. Ψάχνει κάτι που να τον βγάζει από τον ζόφο. Δεν είναι τυχαίο που αυτοί οι δυο ερωτεύτηκαν την ίδια μέρα που την Ιουλιέττα την προξένευαν σε έναν άντρα που δεν είχε δει ποτέ. Είναι και αυτό μια απάντηση σε μια κοινωνική νόρμα που την προόριζε να παντρευτεί έναν όμορφο και πλούσιο σύζυγο. Η Ιουλιέττα είναι ένα πλάσμα γεμάτο φως, ζωή και ορμή. Είναι ρομαντική με πολλούς διαφορετικούς τρόπους.
Η παράσταση ανεβαίνει στο Κτήριο Τσίλλερ μετά την κατάληψη με αίτημα την τροπολογία του Προεδρικού Διατάγματος 85. Τι κρατάτε από όλο αυτό;
Τη μαζικότητα και την ίδια την αντίδραση. Πρακτικά δεν έχει επιτευχθεί τίποτα. Αυτό είναι σαφές, μιας και μετά τη συνάντηση που πραγματοποιήθηκε με τον πρωθυπουργό και το σωματείο μας, η τροπολογία που προτάθηκε από την κυβέρνηση είναι κατά κοινή ομολογία πολύ κατώτερη των προσδοκιών. Δεν έλυσε το πρόβλημα. Οι σχολές παραμένουν υποβαθμισμένες. Δεν πέφτω από τα σύννεφα και δεν το λέω μόνο για τον κλάδο μας. Δεν βλέπω μεγάλη ανταπόκριση της Πολιτείας σε κάθε κρούση και αντίδραση του λαού. Με πληγώνει αυτό, αλλά υπάρχει ένα συντροφικό κλίμα που με παρηγορεί. Από την άλλη ξέρω σε τι κοινωνία ζω. Δεν έχω αυταπάτες. Μετά τις εκλογές θα ξανανοίξει το ζήτημα γιατί είναι πολύ σημαντικό. Επίσης σημαντικό είναι ότι σπάσαμε την προκατάληψη ότι οι ηθοποιοί σφαζόμαστε μεταξύ μας, μιας και η κατάληψη στηρίχτηκε από όλους. Ήταν μια πολύ ώριμη και συνειδητοποιημένη κατάληψη. Ο αγώνας πιστεύω θα συνεχιστεί.
Τι θα λέγατε στην Ιουλιέττα για να την παρηγορήσετε;
Θα της έλεγα ότι τα λόγια της έχουν μείνει στην Ιστορία. Ρωτάει κάποια στιγμή τον Ρωμαίο: “Πιστεύεις θα ξαναβρεθούμε;” και εκείνος της απαντάει : “Θα ‘ρθει η ώρα που αυτοί οι πόνοι σαν ιστορίες θα γλυκαίνουν τις βραδιές μας”. Σε πρώτο επίπεδο, της λέει ότι μια μέρα θα μιλάμε για όλα αυτά και θα γελάμε. Αλλά εγώ διαβάζοντάς το ένιωσα σαν να της λέει: “Δεν θα ξαναβρεθούμε, αλλά η ιστορία μας θα γλυκαίνει τα αυτιά των ανθρώπων”. Οπότε αυτό θα της έλεγα: “Η ιστορία σου με τον Ρωμαίο, Ιουλιέττα, γλυκαίνει τα αυτιά των ανθρώπων στον αιώνα των αιώνων”.
Έκτορας Λιάτσος
Polo μπλούζα και παντελόνι, HUGO BOSS, Hugo Boss Store Golden Hall. Παπούτσια MASSIMO DUTTI.
Μου είχατε πει παλιότερα, σε σχέση με τον Ρωμαίο, «θα τα αφήσω όλα στο ανοίκειο». Τώρα που τον έχετε γνωρίσει καλύτερα, με τι ρούχα τον ντύσατε; Τι του φορέσατε;
Όσο πιο πολύ πήγαινα να τον φορέσω, τόσο πιο πολύ κάτι με πέταγε έξω. Πότε με στένευε κι άλλοτε έπλεε πάνω μου. Είναι τόσο πολλά όλα αυτά που διακυβεύονται στην ιστορία αυτών των δύο παιδιών. Ο τρόπος που βιώνουν αυτό τον έρωτα σε σχέση με τον περίγυρό τους και το ότι, εν τέλει, για να τον ζήσουν πεθαίνουν, είναι… Δεν ξέρω και εγώ τι είναι. Είναι τεράστια τα μεγέθη. Τι να πρωτοκουβαλήσω; Τι να πρωτοφορέσω εγώ από όλα αυτά; Δεν φοριούνται αυτά. Το ωραίο είναι ότι υπάρχει στο έργο ένας λόγος ποιητικός και έμμετρος και τον οποίο πρέπει αναγκαστικά να τον διαλύσεις για να μιλήσεις τη ρίμα, γιατί αλλιώς θα σε “μιλήσει” εκείνη. Πάλεψα με αυτό πολύ, και εγώ και η Ηρώ, και είπα στον εαυτό μου ότι ποτέ δεν θα φορέσεις ούτε ένα από τα ρούχα του Ρωμαίου. Θα είσαι εκεί και θα προσπαθείς να καταλαβαίνεις τι γίνεται. Στην καλύτερη περίπτωση. Γι’ αυτό, κάθε φορά που ξεκινάει μια παράσταση, λέω “ωραία, να δούμε τι καινούριο θα μάθουμε και σήμερα. Για να δούμε τι θα συμβεί. Τι καινούριο θα σκεφτείς. Τι καινούργιο θα εισβάλει μέσα σου”. Σε τέτοια έργα, αυτό που στο τέλος προσπαθείς είναι να είσαι ένας πάρα πολύ καλός μοχλός μιας ολόκληρης μηχανής που δουλεύει με ποιότητα. Και ό,τι γίνει.
Εσείς ως Έκτορας, τι θα θέλατε να γίνει ιδανικά;
Αυτό συνήθως δεν αλλάζει. Ισχύει σε κάθε παράσταση. Ίσως αυτή τη στιγμή να είναι πιο πρόσφορο το έδαφος εξαιτίας του λόγου και της δυσκολίας του έργου, αλλά αυτό που αποζητώ είναι να χάνομαι μέσα στην παράσταση, προφανώς στο όριο που αυτή δουλεύει. Αυτό κυνηγάω. Να χάνομαι στην παράσταση άφοβα. Να υπάρχουν φορές που να αναρωτιέμαι πραγματικά τι συμβαίνει. Να μην ξέρω. Πάλι ανοίκειο. Δεν φεύγω από εκεί. Αυτό κυνηγάω.
Ανοίκειος είναι και ο θάνατος που στο έργο είναι διαφυγή.
Ο θάνατος είναι μια διαφυγή, αλλά το ερώτημα είναι από τι ακριβώς. Τον αντιλαμβανόμαστε σαν ένα τέλος ή μια συνέχεια; Είναι ένα φυσικό επακόλουθο ή μια ταραγμένη ανυπαρξία; Δεν ξέρω. Επειδή τον φοβάμαι, προσπαθώ να τον δω σαν μια συνέχεια και όχι σαν κάτι άλλο που μας οδηγεί κάπου αλλού. Από την άλλη, δεν ξέρω και σε τι να πιστέψω σε σχέση με αυτό. Είναι και θέμα κουλτούρας όλα αυτά. Υπάρχουν ολόκληρες κολώνες και πυλώνες μέσα μου και αναρωτιέμαι: “Τώρα αυτούς τους έχω χτίσει με τα χέρια μου ή τους βρήκα χτισμένους και είπα ααα, ωραία ας μπω από κάτω τους”. Όσον αφορά τον θάνατο, εμείς εδώ στη Δύση τον αντιμετωπίζουμε σαν τον έξω από εδώ και αυτό τον έχει φορτίσει με ένα τεράστιο βάρος ως προς την ιδέα του. Όμως γεννιόμαστε και ξέρουμε ότι θα πεθάνουμε και αυτό αυτομάτως είναι κάτι πολύ κακό και οδυνηρό. Οπότε, ζούμε προσπαθώντας να μη γίνει κάτι που δεν γίνεται να μη συμβεί. Σε άλλες κουλτούρες τον αντιμετωπίζουν διαφορετικά, σαν την πύλη για κάτι υψηλότερο. Εγώ θα ήθελα να μεγαλώσω σε έναν κόσμο που να αγκαλιάζει τον θάνατο. Σε έναν κόσμο που να χωράει το αναπόφευκτο, δηλαδή.
Polo μπλούζα και παντελόνι, HUGO BOSS, Hugo Boss Store Golden Hall. Παπούτσια MASSIMO DUTTI.
Ο Ρωμαίος και η Ιουλιέττα, εκτός από μια ιστορία αγάπης, είναι μια ιστορία θανάτου, φυσικά, αλλά και βίας. Κοντινά όλα αυτά, δεν νομίζετε;
Είναι ένα έργο που όντως έχει πολύ μεγάλη βία. Από εκεί και πέρα, τι ορίζει ως βία ο καθένας, διαφέρει. Τα όρια πάνε και έρχονται. Φυσικά, υπάρχει μια αντικειμενική σημασία. Ο έρωτας, ως μέγεθος συναισθήματος, πλησιάζει σε τέτοιες έννοιες όπως ο θάνατος και η βία. Τον θάνατο στον δυτικό κόσμο τον έχουμε στο μυαλό μας σαν κάτι βίαιο που μπορεί να μην είναι απαραίτητο. Αυτοί οι δυο άνθρωποι θέλουν να φάνε ο ένας τον άλλο. Αυτό μπορεί σε κάποιον να φαίνεται βίαιο. Η βία υπάρχει στο έργο και λόγω εποχής. Οι άνθρωποι τότε έπαιρναν τα μαχαίρια και σκοτώνονταν, προκαλούσαν σε μάχες. Ακόμα και ανάμεσα στις οικογένειες υπήρχε βία. Οπότε, ναι, η βία υπάρχει σε όλο το έργο. Το διατρέχει. Για την παράσταση, ο Ρωμαίος και η Ιουλιέτα φεύγουν από αυτήν. Πηγαίνουν οι δυο τους μαζί προς το φως, ακόμη και αν το φως είναι ο θάνατός τους. Ο έρωτας γίνεται στην παράστασή μας ο αντίποδας της βίας. Βοηθάει σε αυτό η σκηνοθεσία, με τις παράλληλες εικόνες, τα φώτα, τη μουσική. Όλα γίνονται βίαια και απότομα μέσα σε ένα βίαιο πάρτι που λαμβάνει χώρα σε ένα κρεματόριο. Και μέσα σε όλο αυτό ανθίζει κάτι πανέμορφο. Ανθίζει το “μαζί” του Ρωμαίου και της Ιουλιέττας.
Μπορεί η ορμή να γίνει εργαλείο;
Εγώ την ορμή τη μεταφράζω ως κάτι αυθόρμητο και άφιλτρο. Όταν μπορεί να ανθίσει κάτι τέτοιο, είναι σπουδαίο και μακάρι να συμβαίνει. Μια τέτοια συνθήκη, όμως, χρειάζεται ένα πλαίσιο ασφάλειας, αποδοχής και εμπιστοσύνης. Ωστόσο, το να μπορείς να έχεις την ορμή να εκφραστείς στην κοινωνία μας, όχι μόνο δεν είναι εύκολο να συμβεί, δεν μας επιτρέπεται. Η ελευθερία της ορμής καταστέλλεται. Δεν θέλουμε να υπάρχει το μοναδικό και το αυθόρμητο. Έχουμε την τάση να τα εντάξουμε όλα σε μια μάζα-καύσιμο για μια μηχανή που πρέπει να λειτουργεί με έναν πολύ συγκεκριμένο τρόπο.
Σε τι δεν εντάσσεται ο Ρωμαίος, ποια νόρμα σπάει;
Αυτοί οι δύο δεν λένε συνειδητά “πάμε κόντρα στη σύστημα”, αλλά δρουν με την ορμή που λέγαμε παραπάνω, η οποία προκύπτει από τον έρωτα και το αθώο. Με αυτό τον αυθορμητισμό ανακαλύπτουν ότι ανήκουν στον ίδιο ψυχικό τόπο και ξεγυμνώνουν τον νεκρό, σάπιο κόσμο γύρω τους. Εν αγνοία τους. Ανοίκειοι και αυτοί. Αλλά, δεν είχαν άλλο τρόπο ούτε άλλη επιλογή. Αλλιώς δεν θα μπορούσαν να υπάρξουν. Ο Ρωμαίος, συγκεκριμένα, δεν ξέρω ποια νόρμα σπάει. Οι δυο τους όμως είναι οι μόνοι που επικοινωνούν μεταξύ τους μέσα από την ποίηση. Από γραφής μόνο αυτοί οι δύο και ο Μερκούτιος σπάνε τη γυάλα γύρω τους και μιλάνε ποιητικά. Η ποίηση αυτή από μόνη της είναι το σπάσιμο μιας νόρμας. Επίσης, ο Ρωμαίος σπάει τη μέχρι τότε συνθήκη. Ερωτεύεται και παραδίνεται ολόκληρος σε αυτό που του συμβαίνει. Δεν σκέφτεται το συμφέρον το δικό του, της οικογένειάς του. Πέφτει με τα μούτρα.
Ποια είναι η δική σας αγαπημένη ερωτική ιστορία;
Το love story στην ταινία Αόρατη Κλωστή του Paul Thomas Anderson. Ένα κομψοτέχνημα της ερωτικής τέχνης. Υπάρχει εκεί μια σκηνή φοβερής αποδοχής για το τι μπορεί να συμβεί σε μια ερωτική σχέση. Ο ήρωας τρώει μια δηλητηριασμένη πίτα που του έχει μαγειρέψει η ηρωίδα ώστε να μπορεί να τον φροντίσει. Και αυτός την τρώει γνωρίζοντάς το. Επιτρέπει να δηλητηριαστεί για να τον φροντίσει εκείνη.
Όλα αυτά τα love stories στην τέχνη μπορεί να οδηγούν καμιά φορά στην υπερβολική ρομαντικοποίηση των καθημερινών ερωτικών ιστοριών που προσπαθούμε να ζήσουμε οι κοινοί θνητοί;
Ένας κύκλος που γυρίζει είναι. Η τέχνη θα πάρει πράγματα από τη ζωή και θα τα πετάξει πάλι στη ζωή, αλλά μέσα σε αυτό τον κύκλο υπάρχει η υποκειμενικότητα του πόσο πολύ επιλέγει κάποιος να δραματοποιήσει τη ζωή του. Πρόκειται για μια πολύ προσωπική υπόθεση. Αλλά, δεν νομίζω ότι μας επηρεάζουν τόσο αυτά τα love stories. Πιο πολύ επηρεαζόμαστε από το τι συμβαίνει ανά γενιές. Στις σχέσεις, μεγαλύτερο αντίκτυπο έχουν οι κοινωνικοί επιτελικοί ρόλοι των φύλων, ο ρόλος του άντρα και οι πατριαρχικές δομές. Μας επηρεάζει τόσο η πατριαρχία που, μερικές φορές, δεν το καταλαβαίνουμε και εμείς οι ίδιοι. Πιο πολύ αυτή επηρεάζει τις ερωτικές μας συνάψεις, λοιπόν, και όχι τα love stories.
Πώς στέκεστε εσείς απέναντι σε αυτές τις πατριαρχικές δομές;
Το δουλεύω κάθε μέρα στη ζωή μου, μέσα στη σχέση μου, με τους φίλους μου. Ο τρόπος που θα μιλήσουμε, τι θα επιλέξουμε να μοιραστούμε και πώς, τι θα αναπαράγουμε, όλες οι κουβέντες που κάνουμε, πως θα τοποθετηθούμε απέναντι σε ένα θέμα, σε μια γυναίκα, σε μια σχέση: Τα προσέχω όλα. Είναι εύκολο να ονοματίσεις όλα τα κακά της πατριαρχίας, αλλά να τα εντοπίσεις πραγματικά στην καθημερινότητά σου δεν είναι. Θέλει ενημέρωση, διάβασμα, κόπο, προσπάθεια για να τα εντοπίσεις και μετά τα πατάξεις. Να τα αναγνωρίσεις και να κάνεις ό,τι είναι δυνατόν για να τα αφήσεις πίσω σου, να εξελιχθείς και να έρθεις αντιμέτωπος με ό,τι συνεπάγεται αυτό το “ισότιμος”.
Τι θα λέγατε στον Ρωμαίο για να τον παρηγορήσετε;
Τίποτα, αυτός με παρηγορεί.
Με ποιον τρόπο;
Με παρηγορεί η άφιλτρη αθώα προσέγγιση που έχει στα πράγματα. Έχει κάνει, έχει νιώσει κάτι τόσο υπέροχο. Με παρηγορεί ότι θα μπορούσα να το κάνω και εγώ. Αυτός έφτασε μέχρι τον θάνατο -δεν ξέρω πόσο παρηγορητικό μπορεί να είναι αυτό- αλλά η όλη στάση του με παρηγορεί. Με παγώνει στην αρχή για να με ζεστάνει εν τέλει.
Δεν μπορώ να μη σας ρωτήσω για το τι μέλλει γενέσθαι μετά τις κινητοποιήσεις στον κλάδο σας.
Ήταν μια πολύ καλή προπόνηση και πιστεύω ότι θα ξαναγίνει.
Αυτό είναι υπόσχεση;
Είναι ελπίδα που βασίζεται στα γεγονότα. Η συσπείρωση αυτή αποδείχτηκε ένα πολύ δυνατό όπλο. Την ίδια στιγμή, αποκαλύφτηκε και ένας πολύ πιο μεγάλος αντίπαλος, αλλά νομίζω ότι η δύναμη είναι εκεί. Δεν θα πνιγεί. Έχει ήδη γεννηθεί και με την πρώτη ευκαιρία, θα δράσει.
Μετά τα ρούχα του Ρωμαίου, θα μπείτε σε αυτά του Ευριπίδη.
Ναι, θα είμαι στην παράσταση Βατράχια του Αριστοφάνη σε σκηνοθεσία Έφης Μπίρμπα. Δεν μπορώ να πω πολλά ακόμα γι’ αυτό, γιατί ο Ρωμαίος δεν μου επέτρεψε να πάω σε πολλές πρόβες. Θα πάμε περιοδεία, θα κάνουμε στάση στην Επίδαυρο στο πλαίσιο του Φεστιβάλ Αθηνών. Ουσιαστικά όμως τώρα ξεκινάω με τον Ευριπίδη. Αυτό που ξέρω προς το παρόν είναι ότι θα είμαι πρώτη φορά σε κωμικό έργο σε αρχαίο δράμα.
Info: Το Ρωμαίος και Ιουλιέττα θα παιζεται στο Κτήριο Τσίλλερ του Εθνικού Θεάτρου έως τις 19/5.
ΦΩΤΟΓΡΑΦΟΣ: ΝΙΚΟΣ ΚΟΥΣΤΕΝΗΣ
STYLING: ΒΙΒΙΑΝ ΡΟΥΒΕΛΑ
ΜΑΚΙΓΙΑΖ-ΜΑΛΛΙΑ: ΣΟΦΙΑ ΣΑΡΗΓΙΑΝΝΙΔΟΥ/ΤHIS ΙS ΝOT ΑNOTHER ΑGENCY
ΒΟΗΘΟΣ ΦΩΤΟΓΡΑΦΟΥ: NIKOS LAVAZZ
