Επιμέλεια: Virginie Dolata, Κuan Υi Ηsu
Πότε και πώς πληροφορηθήκατε για τα περιβαλλοντικά και κλιµατικά θέµατα;
Μεγάλωσα στην επαρχία της Αγγλίας και πάντα, ενστικτωδώς, καταλάβαινα ότι όλα τα είδη -φυτά, ζώα, µύκητες- είµαστε ένα. Μου ήταν ακατανόητο το γεγονός ότι κάποιοι άνθρωποι µιλούσαν για τη φύση σαν να είναι κάτι ξεχωριστό από εµάς. Είµαστε η φύση! Όταν µπήκα στον χώρο της µουσικής, άρχισα να ταξιδεύω σε όλο τον κόσµο (ξέρω, άφηνα µεγάλο αποτύπωµα διοξειδίου του άνθρακα) και συνάντησα πολλούς ανθρώπους που αγωνίζονταν για να σώσουν τα οικοσυστήµατα της χώρας τους. Όσο περισσότερο τους γνώριζα, τόσο ήθελα να τους υποστηρίξω. Την ίδια εποχή δεχόµουν πολλές ερωτήσεις από τους νεότερους φαν µου που ανησυχούσαν για το µέλλον τους σε έναν υποβαθµισµένο πλανήτη. Ήθελαν να µάθουν πόσο σοβαρές µπορούσαν να γίνουν οι επιπτώσεις της κλιµατικής αλλαγής ή αν κάποια ζώα, όπως οι ελέφαντες, θα εξακολουθούσαν να υπάρχουν έπειτα από δέκα χρόνια. Ξεκίνησα προσπαθώντας να πάρω απαντήσεις από τους ειδικούς.
Τι σας ώθησε να ασχοληθείτε µε το Περιβαλλοντικό Πρόγραµµα των Ηνωµένων Εθνών;
Με ελκύει η επιστήµη και µου αρέσει να µιλάω µε τους ειδικούς, να βλέπω πώς δουλεύουν. Το Περιβαλλοντικό Πρόγραµµα του ΟΗΕ αποτελεί έναν φάρο γνώσης και θετικών λύσεων. Χρησιµοποιούν τεχνολογία αιχµής για να βρουν και να προτείνουν λύσεις σε κοινότητες όλου του κόσµου. Όταν ο οργανισµός µού ζήτησε να γίνω Πρέσβειρα Καλής Θελήσεως ένιωσα σαν να γύριζα σπίτι µου, αλλά είχα και άγχος. Είµαι µουσικός και τραγουδοποιός, όχι πολιτικός ούτε περιβαλλοντικός επιστήµων. Ήταν παράξενο για εµένα να µιλάω στην πλατφόρµα των Ηνωµένων Εθνών και σε συζητήσεις παγκόσµιας εµβέλειας, όπως οι COPs (Διασκέψεις των ΗΕ). Πέρασα µια σοβαρή κρίση αυτο-αµφισβήτησης. Πίεσα όµως τον εαυτό µου να µάθω περισσότερα από τους ειδικούς και να αρπάξω κάθε ευκαιρία για να φέρω το ζήτηµα της φύσης και της κλιµατικής αλλαγής µπροστά στα µάτια όλων των ηγετών και σε ένα διεθνές ακροατήριο. Είναι αλήθεια ότι ο ακτιβισµός κάθε είδους σε βγάζει από την comfort zone σου. Το µυστικό είναι να συνεχίσεις να εµφανίζεσαι και να µιλάς.
Πείτε µας κάτι γι’ αυτή τη φωτογραφία.
Αυτή η εικόνα (τα κοράλλια της Ερυθράς Θάλασσας) κατέχει µια ξεχωριστή θέση στην καρδιά µου. Είµαι σε µια αποστολή του Περιβαλλοντικού Προγράµµατος των Ηνωµένων Εθνών πριν από την COP27, τη διεθνή σύνοδο κορυφής για το κλίµα στην πόλη Sharm El Sheikh της Αιγύπτου, τον Νοέµβριο του 2022. Η φωτογραφία τραβήχτηκε στην είσοδο ενός από τους πιο υγιείς υφάλους του κόσµου, του Μεγάλου Περιφερειακού Υφάλου της Αιγύπτου. Η εξερεύνησή του ήταν µια αξέχαστη εµπειρία για εµένα. Το οικοσύστηµα των κοραλλιών είναι απίστευτα υγιές, παρά την αύξηση της θερµοκρασίας του ωκεανού λόγω των εκποµπών αερίων, και µπορεί κανείς να νιώσει τη δύναµη της ζωής να πάλλεται σ’ αυτό το οικοσύστηµα που φιλοξενεί αµέτρητα είδη. Το λέω αυτό γιατί το 80% των ωκεανών είναι ακόµη ανεξερεύνητο και 91% των πλασµάτων που ζουν εκεί είναι αταξινόµητα. Ωστόσο, άλλοι κοραλλιογενείς ύφαλοι δεν είναι τόσο… τυχεροί. Πάρτε, για παράδειγµα, τη ρύπανση από τα πλαστικά. Τόσα πολλά πλαστικά µίας χρήσης καταλήγουν στους ωκεανούς µας και όλη η θαλάσσια ζωή -από το πλαγκτόν, τα ψάρια και τα υδρόβια πουλιά µέχρι τις χελώνες και τα θηλαστικά -κινδυνεύουν να πνιγούν αν τα φάνε, να δηλητηριαστούν ή να παγιδευτούν σε αυτά. Τα µαγκρόβια δάση και άλλα φυτά του ωκεανού, επίσης ασφυκτιούν από τη ρύπανση των πλαστικών, γιατί αυτά µειώνουν το οξυγόνο και το φως. Τα θαλάσσια οικοσυστήµατα, ειδικά οι κοραλλιογενείς ύφαλοι, απειλούνται σοβαρά από την άνοδο της θερµοκρασίας του πλανήτη. Μια αύξηση 1,5 βαθµού Κελσίου θα εξαφανίσει περίπου το 70-90% των κοραλλιογενών υφάλων – οικοσυστήµατα που υπάρχουν εδώ και µισό δις χρόνια. Στους 2 βαθµούς, η εξαφάνιση θα φτάσει το 99%. Σκοπός αυτής της αποστολής είναι να δείξει τι διακυβεύεται εδώ. Τα ντοκιµαντέρ που παρουσιάσαµε στην COP27 ήταν µια προσπάθεια να πεισθούν οι ηγέτες του κόσµου, οι λήπτες αποφάσεων και οι επιχειρήσεις να προσφέρουν τα χρήµατά τους γι’ αυτόν το σκοπό: να θέσουν σε προτεραιότητα και να χρηµατοδοτήσουν την προστασία και την αποκατάσταση των κοραλλιογενών υφάλων. Επίσης να επιταχύνουν τον στόχο τους για καθαρό, µηδενικό αποτύπωµα. Λίγες ώρες µετά την οµιλία µου στην COP27, πληροφορήθηκα ότι έγινε συµφωνία για την αύξηση της προστασίας των κοραλλιογενών υφάλων. Ενθουσιάστηκα. Ωστόσο, πρέπει να συνεχίσουµε την πίεση, να αυξήσουµε την πληροφόρηση, ώστε οι ύφαλοι να µην ξεχαστούν.
Ποιοι είναι οι στόχοι του Περιβαλλοντικού Προγράµµατος των Ηνωµένων Εθνών;
Το Πρόγραµµα είναι αφιερωµένο στη δράση για την αντιµετώπιση της τριπλής πλανητικής κρίσης: κλιµατική αλλαγή, απώλεια βιοποικιλότητας και µόλυνση του αέρα, η οποία θέτει την υγεία µας, την οικονοµία και το περιβάλλον σε κίνδυνο. Ένα από τα πράγµατα για το οποίο µιλάω διαρκώς είναι ότι δεν είµαστε διαχωρισµένοι από τη φύση, είµαστε κοµµάτι της. Κάθε άτοµο, κάθε είδος, κάθε οικοσύστηµα έχει έναν ρόλο να παίξει που βοηθά να παραµένουν όλα σε ισορροπία. Το Περιβαλλοντικό Πρόγραµµα των Ηνωµένων Εθνών εγείρει έξυπνα τη συνειδητοποίηση αυτής της σύνδεσης.
Ποιο είναι το χειρότερο πράγµα που είδατε ως Πρέσβειρα Καλής Θελήσεως;
Είναι πραγµατικά συγκλονιστικό να επισκέπτεσαι περιοχές που βρίσκονται στην πρώτη γραµµή της κλιµατικής κρίσης, όπως οι αγροτικές κοινωνίες στην Ανατολική Αφρική, που έχουν να αντιµετωπίσουν την ξηρασία και άλλες παρόµοιες συνθήκες, συχνά χωρίς να ξέρουν πώς να το κάνουν. Συναντάς διαρκώς ανθρώπους -οι οποίοι δεν έχουν προκαλέσει µε κανέναν τρόπο αυτή την κρίση και οι οποίοι παράγουν πολύ χαµηλές εκποµπές αερίων- που έχουν χτυπηθεί µε τον σκληρότερο τρόπο. Το χειρότερο που έχω δει είναι η αδιαφορία εκείνων που κατέχουν δηµόσια αξιώµατα. Ποτέ δεν έχω θυµώσει τόσο, όσο όταν σε µια διεθνή σύνοδο στην Κένυα, ο υπουργός Περιβάλλοντος της πατρίδας µου δεν µπήκε καν στον κόπο να εµφανιστεί.
Το καλύτερο ή το πιο ελπιδοφόρο;
Όπου κι αν ταξιδεύω, προσπαθώ να επισκέπτοµαι τους τοπικούς περιβαλλοντικούς φορείς. Έτσι, βλέπω πόσο καλή δουλειά γίνεται στη συντήρηση και τι ανασχεδιασµός, µε αποτέλεσµα η φύση να αναζωογονείται και να δίνεται η ευκαιρία στα οικοσυστήµατα να ευδοκιµήσουν. Παραδόξως κάτι τέτοιο συµβαίνει και στην πατρίδα µου. Το Ηνωµένο Βασίλειο είναι από τις χώρες µε την πιο εξαντληµένη φύση στη Γη, αλλά από τη Σκωτία µέχρι το νότιο άκρο της Κορνουάλης γίνονται φιλόδοξα έργα αποκατάστασης. Θέλω να ασχοληθώ µε αυτό και να βοηθήσω όπως µπορώ.
Πιστεύετε ότι η συζήτηση για τη φύση και την κλιµατική κρίση έχει αλλάξει τελευταία;
Νοµίζω ναι, προς το καλύτερο. Αποτίω φόρο τιµής στις σπουδαίες, νέες ηγετικές µορφές για το κλίµα που υπάρχουν τώρα, τη Vanessa Nakate (σ.σ.: ακτιβίστρια από την Ουγκάντα) και τη Xiye Bastida (σ.σ.: ακτιβίστρια από το Μεξικό) που εκφράζουν τις ελπίδες και τους φόβους των νέων ανθρώπων σε όλο τον κόσµο µε τόσο λαµπρό τρόπο. Παραβρέθηκα, επίσης, στην απονοµή των βραβείων Earthshot στη Βοστώνη, γιατί επιθυµώ διακαώς να υποστηρίξω κάθε πιθανή λύση. Εν πάση περιπτώσει, νιώθω ότι ακόµα δεν έχει δοθεί αρκετή σηµασία στην πραγµατικότητα της κλιµατικής κρίσης. Αγωνιζόµαστε ακόµα να θέσουµε τον πλανήτη σε προτεραιότητα. Υπάρχουν ακόµα πολλοί ηλικιωµένοι κύριοι που φορούν κοστούµι και αποφασίζουν για τις µοίρες µας. Χρειαζόµαστε κι άλλους ανθρώπους να βγουν µπροστά, ιδιαίτερα από τη βιοµηχανία της διασκέδασης. Αισθάνοµαι µόνη. Το θέµα της φετινής Παγκόσµιας Ηµέρας Περιβάλλοντος είναι «λύσεις για τη ρύπανση από τα πλαστικά» κι αυτή η µέρα, που διοργανώνεται κάθε χρόνο από τα Ηνωµένα Έθνη, γιορτάζεται σε ολόκληρο τον πλανήτη. Βάλτε την εκδήλωσή σας στον παγκόσµιο χάρτη τους και µέσα από τα κοινωνικά σας δίκτυα κάντε κάτι για την αλλαγή. Είµαστε όλοι µέρος της λύσης και του κινήµατος #BeatPlasticPollution!
Αν ήσασταν ο «ειρηνοποιός του πλανήτη» ποιο θα ήταν το σύνθηµά σας;
Για να είσαι κάτι τέτοιο, πρέπει πρώτα να είσαι ένας επιθετικός αγωνιστής. Εύχοµαι σε όλους µια ευτυχισµένη Παγκόσµια Ηµέρα Περιβάλλοντος (5 Ιουνίου) και Παγκόσµια Ηµέρα Ωκεανών (8 Ιουνίου). Υπάρχουν πολλά για να µάθετε, γι’ αυτό ασχοληθείτε όπου και όπως µπορείτε.
Ποια είναι τα επαγγελµατικά σχέδιά σας για το 2023;
Το καινούριο µου άλµπουµ Higher Than Heaven µόλις κυκλοφόρησε.
globalfundcoralreefs.org – unep.org – wwf.org.uk
Φωτογραφία: ©THE OCEAN AGENCY/RENATA ROMEO
