Ο καιρός είναι μια βασική μεταβλητή που αλλάζει και επηρεάζει σημαντικά την όρεξη, τη διάθεση, την παραγωγικότητα ακόμη και τα προσωπικά μας ζητήματα. Αυτό υποστηρίζει ο Αυστραλός ψυχολόγος Nick Haslam και συμπληρώνει πως όπως ο καιρός έτσι και η διάθεση μπορεί να είναι ηλιόλουστη ή συννεφιασμένη. Τα συναισθήματά μας πολλές φορές τείνουν να μοιάζουν με καιρικά φαινόμενα και κάθε μέρα που περνάει έχει και διαφορετική απόχρωση ένταση και όρεξη. Μπορεί ο καιρός να χρησιμοποιείται πολύ συχνά για να περηγράψει τι νιώθουμε αλλά σε τι βαθμό την επηρεάζει όντως; Οι γκρίζες μέρες φέρνουν γκρίζες διαθέσεις; Όταν ανεβαίνει ο υδράργυρος, ανεβαίνει και η όρεξη;
Ποιά καιρικά φαινόμενα επηρεάζουν τη διάθεσή μας και πως
Ο Haslam υποστηρίζει πως η ηλιοφάνεια είναι πιο στενά συνδεδεμένη με την αλλαγή διάθεσης. Αν και σε πολύ μικρότερο βαθμό απ’ότι φανταζόμαστε, το φως του ηλίου έχει αποδειχθεί επανειλλημένα πως ενισχύει τις θετικές διαθέσεις, ενώ μειώνει τις αρνητικές και το αίσθημα της κούρασης που τις συνοδεύει.
Οτιδήποτε αλλάζει τη διάθεσή μας μπορεί να επηρεάσει και τη συμπεριφορά μας. Οι ευτυχείς άνθρωποι είναι ευνοϊκότεροι μεταξύ τους, και κατά συνέπεια οι άνθρωποι είναι πιο πρόθυμοι να βοηθήσουν όταν ο ήλιος είναι έξω. Μια μελέτη διαπίστωσε ότι οι επισκέπτες της Μινεσότα ήταν πιο γενναιόδωροι στο φιλοδώρημά τους τις ηλιόλουστες μέρες. Ακόμη, η έρευνα το Joseph Forgas στο Σίντνει έδειξε ακόμη πως η ηλιοφάνεια μπορεί να αυξήση την “σπιρτάδα” μας.
Η θερμοκρασία μπορεί επίσης να επηρεάσει το μυαλό και τη συμπεριφορά μας, ανεξάρτητα από τον ήλιο. Όσο περισσότερο απομακρύνεται από το ιδανικό περίπου 20 ° C, τόσο περισσότερη δυσφορία αισθανόμαστε. Μια μελέτη διαπίστωσε ότι τα ποσοστά του πόσο βοηθητικοί είναι οι άνθρωποι μειώθηκαν ή αυξήθηκαν αναλόγως με την απόκλιση της θερμοκρασίας προς τη ζέστη ή το κρύο. Άλλες πτυχές του καιρού πέρα από τη ζέστη και τον ήλιο έχουν επίσης αποδειχθεί ότι επηρεάζουν τη διάθεση. Η υγρασία για παράδειγμα τείνει να κάνει τους ανθρώπους πιο κουρασμένους και ευερέθιστους. Οι διακυμάνσεις της βαρομετρικής πίεσης μπορούν να αλλάξουν τη διάθεση και να προκαλέσουν πονοκεφάλους. Τέλος τις βροχερές μέρες οι άνθρωποι αναφέρουν χαμηλότερη ικανοποίηση με τη ζωή τους.
Για ποιο λόγο ο καιρός ασκεί επιρροή στην ψυχολογία μας
Για ποιό λόγο όμως συμβαίνει αυτό; Η επιστήμη, όπως μας λέει ο Haslam, δεν δίνει προφανείς λόγους για να μας βοηθήσει να εξηγήσουμε το φαινόμενο αυτό. Μια πιθανότητα είναι ότι οι επιπτώσεις του καιρού στη διάθεση είναι κυρίως σωματικές-φυσιολογικές. Η υπερβολική θερμότητα για παράδειγμα προκαλεί δυσφορία εντείνωντας την ικανότητά μας να θερμορυθμίζουμε και αυτό προκαλεί τις περισσότερες φορές ευερεθιστότητα και επιθετικότητα.
Η έκθεση του δέρματος στο ηλιακό φως παράγει βιταμίνη D, προωθώντας έτσι την παραγωγή σεροτονίνης του εγκεφάλου, η οποία αυξάνει τη διάθεση. Η έκθεση σε έντονα φώτα έχει επίσης αξιολογηθεί ως θεραπευτική μέθοδος για άτομα που πάσχουν από καταθλιπτικές εποχιακές συναισθηματικές διαταραχές (SAD)!
Ωστόσο οι επιπτώσεις του καιρού στη διάθεση δεν είναι μόνο άμεσα βιολογικές. Είναι επίσης εξαρτώμενες από ψυχολογικά και κοινωνικά κριτήρια. Για παράδειγμα ο λόγος που θεωρείται πως ο ζεστός καιρός αυξάνει την επιθετικότητα είναι γιατί τότε αλληλεπιδρούμε πολύ περισσότερο με τους υπόλοιπους ανθρώπους εκτός σπιτιού.
Τελικά όμως ο Haslam καταλήγει πως οι επιπτώσεις του καιρού στη διάθεση εξαρτώνται από τη συμπεριφορά μας και από τον τρόπο που σκεφτόμαστε. Βασικά, ο καιρός θα μπορέσει να μας επηρεάσει μόνο εάν εκθέσουμε τον εαυτό μας σε αυτόν. Σύμφωνα λοιπόν με μια εκτίμηση, οι άνθρωποι στις βιομηχανικές κοινωνίες τείνουν να περνούν μόνο το 7% του χρόνου τους έξω.
Μια μελέτη από τον αμερικανό ερευνητή ψυχολογίας Matthew Keller έδειξε ότι ευεργετικά αποτελέσματα θερμών και ηλιόλουστων συνθηκών στη διάθεση παρατηρήθηκαν μόνο σε άτομα που είχαν περάσει περισσότερα από 30 λεπτά σε εξωτερικούς χώρους εκείνη την ημέρα. Ο καλός καιρός είχε ακόμη αρνητικές επιπτώσεις στη διάθεση για τους ανθρώπους που ήταν κλεισμένοι σε εσωτερικούς χώρους, οι οποίοι ίσως κοιτούσαν την ηλιόλουστη μέρα με το αίσθημα της απογοήτευσης που δεν μπορούσαν να βγουν έξω και να την ευχαριστηθούν.
Τέλος, συμφωνούμε κι εμείς πως είναι δύσκολο να διαφωνήσουμε με την εμπεριστατωμένη έρευνα του Δρ Keller ο οποίος αναφέρει χαρακτηριστικά: «Αν θέλετε να αποκομίσετε τα ψυχολογικά οφέλη από τον καλό καιρό της άνοιξης, βγείτε περισσότερο έξω».
Δείτε παρακάτω το σχετικό βίντεο του ψυχολόγου Nick Haslam “How the weather affects our mood”
