Η Ουκρανία έχει έντονη παρουσία στα πολιτιστικά δρώμενα τα τελευταία χρόνια μέσω της φιλόδοξης κινηματογραφικής παραγωγής της χώρας που διερευνά το ανθρώπινο κόστος της στρατιωτικής επιθετικότητας της Ρωσίας. Αν και μάταιο μπροστά στις βόμβες που πέφτουν, ένας τέτοιος κινηματογράφος προσφέρει μια καλειδοσκοπική άποψη για τις ζωές και τις ανησυχίες των σύγχρονων Ουκρανών που αντιμετωπίζουν τις θανάσιμες δυσκολίες της κατάληψης της Κριμαίας από τη Ρωσία το 2014 και του σχεδόν συνεχούς πολέμου στην περιοχή του Ντονμπάς. Παρακάτω ακολουθούν 3 ταινίες που προσφέρουν μια ευκαιρία για μεγαλύτερη ενσυναίσθηση και κατανόηση της σύγκρουσης, όπως αποδίδεται μέσα από τη ματιά καταξιωμένων Ουκρανών καλλιτεχνών.
«Reflection» (2021), Valentyn Vasyanovych
Το «Reflection», η τελευταία μεγάλου μήκους ταινία του Ουκρανού Valentyn Vasyanovych, ήταν ένα από τα μεγαλύτερα φαβορί του περσινού Φεστιβάλ Κινηματογράφου της Βενετίας. Με εντυπωσιακή οπτική αυτοσυγκράτηση και καλλιτεχνία, ο Vasyanovych χρησιμοποιεί μια σειρά από σταθερές λήψεις μεσαίας εμβέλειας για να πει μια θλιβερή ιστορία για έναν κοσμοπολίτη νεαρό γιατρό (Roman Lutskiy) που προσφέρεται εθελοντικά να φροντίσει τους τραυματίες κοντά στη ζώνη μάχης στην περιοχή Ντονμπάς της Ουκρανίας, αιχμαλωτίζεται σχεδόν αμέσως από ρωσόφωνους στρατιώτες που προσποιούνται ότι είναι ντόπιοι, αλλά είναι πραγματικά Ρώσοι μισθοφόροι που μεταφέρθηκαν για να βοηθήσουν την εισβολή. Ο γιατρός υφίσταται μια σειρά από φρίκες – φυλάκιση, βασανιστήρια, εξαναγκαστική συνεργασία – προτού κερδίσει απότομα την ελευθερία του και ξεκινήσει μια ιλιγγιώδη διαδικασία ανάρρωσης με τη μικρή του κόρη πίσω στο Κίεβο. Μια δυνατή πανοραμική άποψη της σύγκρουσης, γεμάτη από καταστροφικές εικόνες φρίκης αλλά και στιγμές χάρης, ομορφιάς και διαρκούς αγάπης.
«Winter on Fire: Ukraine’s Fight for Freedom» (2015), Evgeny Afineevsky
Το ντοκιμαντέρ του Evgeny Afineevsky είναι ένα συναρπαστικό, επί τόπου μοντάζ των διαδηλώσεων που πυροδοτήθηκαν από την απόφαση της ουκρανικής κυβέρνησης το 2014 να αναστείλει την υπογραφή εμπορικής συμφωνίας με την Ευρωπαϊκή Ένωση υπέρ των στενότερων δεσμών με τη Ρωσία του Βλαντιμίρ Πούτιν — ένα κεφάλαιο-κλειδί που οδήγησε στη ρωσική εισβολής της προηγούμενης Πέμπτης.
Ο Afineevsky και το crew του ακολουθούν τους διαδηλωτές από την πρώτη γραμμή καθώς αρχίζουν να διαδηλώνουν ενάντια στο καθεστώς του πρώην πρωθυπουργού Βίκτορ Γιανουκόβιτς, ο οποίος είχε στενούς δεσμούς με τον Πούτιν και είναι εκεί όταν οι διαδηλώσεις διογκώνονται σε εκατοντάδες χιλιάδες στην πλατεία Μαϊντάν του Κιέβου, προκαλώντας μια θανατηφόρα καταστολή από τις κυβερνητικές δυνάμεις. Ο Afineevsky βρήκε διάφορους μάρτυρες, συμπεριλαμβανομένων φοιτητών ακτιβιστών, δημοσιογράφων, εργατών, καλλιτεχνών και κληρικών, που προσθέτουν αιχμηρές φωνές στο κολάζ. Η ταινία τελειώνει με μια ικανοποιητική στιγμή νίκης όταν το λαϊκό κίνημα ανατρέπει ένα κατασταλτικό καθεστώς, με τον Γιανουκόβιτς να φεύγει από τη χώρα. Φυσικά, αυτό δεν ήταν το τέλος της ιστορίας.
«Homeward» (2019), Nariman Aliev
Το «Homeward» του Ουκρανού σκηνοθέτη Nariman Aliev έκανε πρεμιέρα στο Φεστιβάλ των Καννών το 2019, όταν ο σκηνοθέτης ήταν μόλις 26 ετών. Η ταινία ξεκινά με τον ευέξαπτο 50χρονο πατέρα, Mustafa (Akhtem Seitablaev), και τον σκυθρωπό 20χρονο γιο του, Alim (Remzi Bilyalov), να επισκέπτονται ένα νεκροτομείο στο Κίεβο για να συλλέξουν το πτώμα του μεγαλύτερου αδερφού του Alim, Nazim, που σκοτώθηκε από σφαίρες στη μάχη, αφού προσφέρθηκε εθελοντικά να πολεμήσει στον συνεχιζόμενο πόλεμο στα σύνορα με τη Ρωσία. Ο Mustafa έχει οικογενειακές ρίζες στην πολύ καταπιεσμένη μουσουλμανική εθνοτική μειονότητα των Τατάρων της Κριμαίας και πιστεύει ότι πρέπει να μεταφέρει το σώμα του Nazim σε όλη τη χώρα για να τον θάψει στην πατρίδα των προγόνων του. Ξεκινά λοιπόν ένα οδικό ταξίδι σε όλη την Ουκρανία που γίνεται ολοένα και πιο δύσκολο και γεμάτο δράση, αντιμετωπίζοντας μια αψιμαχία με την τροχαία, μια αναγκαστική στάση σε ένα νυσταγμένο χωριό, μια ληστεία δίπλα στη λίμνη και μια σύγκρουση με τους συνοριοφύλακες. Οι Τάταροι της Ουκρανίας υπέμειναν ανείπωτες φρικαλεότητες κατά τη σοβιετική εποχή και με την Κριμαία να βρίσκεται υπό ρωσική κατοχή από το 2014, αντιμετωπίζουν ένα νέο κύμα διώξεων σήμερα (η γη τους κατασχέθηκε, οι πολιτικές τους οργανώσεις απαγορεύτηκαν). Η ρωσική δύναμη, λοιπόν, παραμένει ο εκτός οθόνης κακός στο «Homeward». Ένα δράμα με αυτοπεποίθηση και καλές ερμηνείες.
Photos: imdb
ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΑ ΘΕΜΑΤΑ:
- Oscars 2022: Ανακοινώθηκαν οι υποψηφιότητες για τα 94α βραβεία
- 11 βιβλία που θα μεταφερθούν στην μεγάλη και την μικρή οθόνη μέσα στο 2022
- Olga Korolova: Η πιο διάσημη DJ της Ουκρανίας έγινε πολεμική ανταποκρίτρια
