Η συναισθηματική νοημοσύνη (Εmotional Ιnteligence) αναφέρεται στην ικανότητα αντίληψης, ελέγχου και αξιολόγησης των συναισθημάτων. Ορισμένοι ερευνητές θεωρούν πως αποτελεί αντικείμενο μάθησης (άρα και βελτίωσης), ενώ άλλοι την αντιμετωπίζουν ως ενδογενές χαρακτηριστικό του ατόμου. Οι Salovey and Mayer (1990), περιγράφουν τη συναισθηματική νοημοσύνη ως το «κομμάτι εκείνο της Κοινωνικής νοημοσύνης που περιλαμβάνει τη δυνατότητα παρακολούθησης των συναισθημάτων και των αισθήσεων, τη διαφοροποίηση μεταξύ τους, και τη χρήση τους ως οδηγούς στη σκέψη και τις πράξεις».
Αν όμως η συναισθηματική νοημοσύνη είναι δυνατόν να καλλιεργηθεί, ποιος είναι ο πιο απλός τρόπος για να την ενισχύσουμε; Σύμφωνα με τους ειδικούς, η ανάπτυξη της πνευματικής μυϊκής μνήμης. Να μάθουμε δηλαδή να αξιοποιούμε τα συναισθήματά μας και να επιλέγουμε συγκεκριμένες λέξεις, αυτές που χρησιμοποιούμε για να επικοινωνήσουμε με τους άλλους και αυτές που λέμε στον εαυτό μας, που μας βοηθούν να πετύχουμε τους τελικούς στόχους μας.
Όλα αυτά μοιάζουν πιο κατανοητά και λογικά όταν το αναλύουμε σε 9 απλές συνήθειες. Ο Bill Murphy Jr., δημοσιογράφος, συγγραφέας και ιδρυτής του Understandably.com, πραγματεύεται ακριβώς αυτό στο τελευταίο του e-book «9 Smart Habits of People With High Emotional Intelligence». Παρακάτω ξεχωρίσαμε 4 από αυτές, που αν αρχίσεις να τις εξασκήσεις θα διαπιστώσεις ότι τα ένστικτά σου εξελίσσονται γρήγορα προς όφελος της συναισθηματικής σου νοημοσύνης.
1. Μάθε να ρωτάς γιατί (ξανά και ξανά).
Ξεκινάμε με την πιο δύσκολη ερώτηση στον πλανήτη για να απαντήσουν οι περισσότεροι άνθρωποι: Γιατί;
- Γιατί θέλεις αυτή τη δουλειά;
- Γιατί σε ενδιαφέρει τόσο αυτή η ανταμοιβή;
- Γιατί ξοδεύεις τον χρόνο σου- τον πιο πολύτιμο και περιορισμένο πόρο σου, παρεμπιπτόντως – σε συγκεκριμένα πράγματα που καταναλώνουν την ημέρα σου;
Μπορούμε να απαντήσουμε στα περισσότερα από αυτά τα «γιατί» επιφανειακά, αλλά αυτό δεν είναι αρκετό. Το κόλπο που μαθαίνουν οι συναισθηματικά έξυπνοι άνθρωποι είναι να ρωτούν γιατί ξανά και ξανά, πηγαίνοντας όλο και πιο βαθιά.
- Θέλω τη δουλειά γιατί θέλω να βγάλω χρήματα. (Εντάξει, αλλά γιατί;)
- Λοιπόν, χρειάζομαι χρήματα γιατί πρέπει να διατηρήσω αυτόν τον τρόπο ζωής. (Εντάξει, αλλά γιατί;)
- Αν δεν διατηρήσω αυτόν τον τρόπο ζωής, θα νιώσω αποτυχημένος. (Εντάξει; αλλά γιατί;)
Η ερώτηση είναι δύσκολο να απαντηθεί γιατί τελικά, συχνά υπάρχει ένα κρυμμένο γεγονός ή ένα συναίσθημα που επηρεάζει τις βαθύτερες απαντήσεις. Αυτό δεν σημαίνει ότι τα συναισθηματικά κίνητρα δεν είναι ποτέ έγκυρα. Όμως, η συναισθηματική νοημοσύνη απαιτεί από εσένα να τα αναγνωρίσεις για να μπορέσεις να τα αξιολογήσεις. Εάν δεν μπορείς να διατυπώσειςς ένα συναρπαστικό, αξιόπιστο γιατί, αυτό είναι μια μεγάλη κόκκινη σημαία. Είτε κάτι δεν πάει καλά με τον τελικό σου στόχο, είτε κάτι δεν πάει καλά με τη συγκεκριμένη δραστηριότητα που κάνεις για να προσπαθήσεις να τον πετύχεις. Έτσι, επιστράτευσε το 2χρονο παιδί μέσα σου, ρώτα «γιατί» και μετά ρώτησε πάλι «γιατί».
2.Μάθε να τα παρατάς όταν έρχεται η ώρα.
Παρά το συναισθηματικό βάρος που έχει φορτώσει η κοινωνία μας στη λέξη «παραίτηση», οι συναισθηματικά έξυπνοι άνθρωποι καταλαβαίνουν ότι πολύ συχνά το να τα παρατάς είναι η μόνη απάντηση. Πως είναι αυτό δυνατόν; Μεγαλώνουμε ακούγοντας ότι τα άτομα που τα παρατούν δεν κερδίζουν ποτέ και ότι το να εγκαταλείψεις μικρά πράγματα διευκολύνει το να εγκαταλείψεις μεγαλύτερα πράγματα αργότερα στη ζωή. Μερικές φορές ναι. Μερικές φορές, όχι. Αλλά η παραίτηση μόνη της είναι μια ηθικά ουδέτερη πράξη. Είναι το πράγμα από το οποίο παραιτείσαι, μεταξύ άλλων παραγόντων, που προσδίδει τη σημασία της.
Το ξέρουμε βαθιά μέσα μας. Γνωρίζουμε ότι το να εγκαταλείψουμε μια δουλειά που δεν μας ταιριάζει ή να δώσουμε τέλος σε μια ανεκπλήρωτη σχέση ή να αφήσουμε πίσω μια επιχειρηματική ιδέα που έχει ξεπεραστεί από τα γεγονότα δεν είναι απαραίτητα σημάδι αποτυχίας. Αντίθετα, οποιοδήποτε από αυτά μπορεί να σημαίνει μια νέα αρχή. Όμως, χρειάζεται συναισθηματική νοημοσύνη και γενναιότητα για να μάθεις να παραδέχεσαι αυτήν την πιθανότητα.
3. Μάθε να αναζητάς σκληρές αλήθειες.
Λέμε ότι η ειλικρίνεια είναι η καλύτερη πολιτική. Όμως, δεν πρόκειται μόνο για την ειλικρίνεια προς τους άλλους ανθρώπους, αλλά και την ειλικρίνεια προς τον ίδιο σου τον εαυτό.
Εδώ είναι ένα παράδειγμα. Ως προϊστάμενος, μπορεί έξυπνα να συνηθίζεις να ρωτάς τους υπαλλήλους σου εάν έχουν όλα όσα χρειάζονται για να είναι επιτυχημένοι. Ίσως σου πουν ότι το κάνουν, και αυτό είναι παρήγορο να το ακούς. Όμως, ένα συναισθηματικά έξυπνο αφεντικό μπορεί να μπει στη θέση του υπαλλήλου και να σκεφτεί μερικές από τις συναισθηματικές αντιδράσεις που μπορεί να υπάρξουν στην απάντησή του. Ένας υπάλληλος μπορεί να σκεφτεί, ακόμη και στη σύντομη στιγμή που χρειάζεται για να απαντήσει:
- «Θα πω, «Ναι, έχω ό,τι χρειάζομαι», ώστε να μην φαίνομαι ότι δεν μπορώ να κάνω τη δουλειά μου».
- «Θα πω, «Ναι, έχω αυτό που χρειάζομαι», γιατί ειλικρινά, δεν έχω σκεφτεί τι χρειάζομαι».
- «Θα πω, «Ναι, έχω ό,τι χρειάζομαι», γιατί απλά θέλω να τελειώσει αυτή η συζήτηση με το αφεντικό μου».
Αν ψάχνεις για σκληρές αλήθειες, αυτό μπορεί να σημαίνει να ρωτάς ξανά και ξανά (σαν να ρωτάς γιατί) μέχρι να τις βρεις. Μία καλή μέθοδος είναι να ρωτάς για τα προβλήματα τρεις φορές:
- Η πρώτη ερώτηση: «Πώς πάνε όλα;»
- Η δεύτερη ερώτηση: «Ποια είναι τα πράγματα που εμποδίζουν;»
- Η τρίτη ερώτηση: «Εντάξει, αλλά αν υπήρχε πρόβλημα, ποιο θα ήταν;»
Ρώτησε με τέτοιον τρόπο ώστε να ξεπεράσεις τα συναισθήματα, τις υποθέσεις και την ανισορροπία δύναμης και δώσε στους ανθρώπους σιωπηρή άδεια να μιλήσουν. Αναζήτησε τις σκληρές αλήθειες.
4. Μάθε να τελειώνεις κάθε κουβέντα με ευγνωμοσύνη.
Ξεκινήσαμε με το πιο δύσκολο μάθημα να μάθουμε ( να ρωτάμε γιατί ξανά και ξανά), οπότε ας τελειώσουμε με το πιο εύκολο: Οι συναισθηματικά έξυπνοι άνθρωποι θα κάνουν κάθε δυνατή προσπάθεια για να βρουν κάτι για το οποίο μπορούν να εκφράσουν ευγνωμοσύνη, προς το τέλος κάθε συνομιλίας.
Ακόμα καλύτερα; Μάθε να εκφράζεις ευχαριστίες για κάτι που γνωρίζεις ότι η άλλη πλευρά θα συμφωνήσει, αντί για κάτι που μπορεί να προκαλέσει μια ανεπιθύμητη συναισθηματική αντίδραση. Μερικά εύκολα παραδείγματα: «Σας ευχαριστώ που συναντηθήκατε μαζί μου σήμερα» ή «Σας ευχαριστώ που αφιερώσατε χρόνο για να μου μιλήσετε». Πιο δύσκολα παραδείγματα: «Ευχαριστώ για την κατανόηση» ή «Σας ευχαριστώ που ενστερνιστήκατε τον τρόπο σκέψης μου».
Το θέμα εδώ είναι να κάνεις τους ανθρώπους να αισθάνονται καλά με την ευγνωμοσύνη σου και όχι ενοχλημένοι. Η Maya Angelou είπε κάποτε, «Οι άνθρωποι θα ξεχάσουν αυτό που είπες. Οι άνθρωποι θα ξεχάσουν αυτό που έκανες. Όμως, οι άνθρωποι δεν θα ξεχάσουν ποτέ πώς τους έκανες να νιώσουν».
